• Stowarzyszenie Dolnośląskie Towarzystwo Muzyczne, 54-107 Wrocław, ul. Maślicka 8a
  • 71/ 750 38 66

O nas

Dolnośląskie Towarzystwo Muzyczne to wyjątkowe społecznikowskie stowarzyszenie muzyczne, które kształtowało muzyczny i edukacyjny pejzaż powojennego Wrocławia i regionu. Jego twórcami byli ludzie o wielkiej pasji, którzy z uporem tworzyli podwaliny dla muzycznej oświaty, wierzyli w edukację poprzez sztukę, i którym bliskie były idee animowania szeroko zakrojonego ruchu, ożywiającego umysły, budującego muzyczno-kulturalną ofertę miasta i Dolnego Śląska.

logo DTM bez napisu

Wśród tych ludzi – społeczników tworzących dynamiczną grupęinicjatywną dla powoływanego do życia w grudniu 1945 roku stowarzyszenia – byli m.in. ks. dr Hieronim Feicht, Kazimierz Wiłkomirski, Zbigniew Liebhart, Ryszard Bakst, Piotr Łoboz, Ryszard Bukowski – znane i cenione nazwiska, które wpisały się w późniejsze dzieje szkolnictwa muzycznego oraz życia artystycznego miasta.

Na pierwszym organizacyjnym zebraniu, które odbyło się dnia 6 czerwca 1946 roku przyjęto statut Towarzystwa i wybrano władze. W statucie tym odnajdujemy znamienne słowa: „Towarzystwo ma na celu krzewienie i rozwój kultury muzycznej na terenie województwa dolnośląskiego. Ponadto prowadzi działalność oświatową przez zakładanie szkół muzycznych, nie obliczonych na zysk”.

Pierwsze lata działalności były szczególnie owocne – naznaczone odbudową szkolnictwa, organizacją pracy dydaktycznej i działalnością artystyczną. Zacząć trzeba od zasygnalizowania szczególnie cennych inicjatyw edukacyjnych – szkół muzycznych, które wyłaniały się z pozornego chaosu w stronę mocnych struktur, umocowanych prawnie i solidnie opartych na autorytetach pedagogicznych. Były to: szkoła muzyczna imienia Fryderyka Chopina (data uruchomienia 1 lutego 1946) przy ulicy Kościuszki a następnie Mazowieckiej, która rok później kształciła już 1100 słuchaczy, Wyższa Szkoła Muzyczna (dalej PWSM), która zainicjowała swoją działalność z dniem 1 listopada 1948, czy też kolejne, powstające z dalszych pomysłów edukacji muzycznej lub przekształceń istniejących struktur. Z nich właśnie utworzyły się szkoły przy Łowieckiej i Podwalu, stanowiące podwaliny edukacji muzycznej na szczeblach od podstawowego do średniego. O początkach tej organicznej pracy u podstaw wspominał Julian Bidziński w jednym z radiowych wywiadów, przeprowadzonych przez Jadwigę Witek: „Od września 1948 objąłem kierownictwo szkoły muzyczne im. F. Chopina […] organizowałem trzy szkoły, już według jakiś określonych form”.

dtm_kolaz

Organizacja szkolnictwa była więc koniecznym, potrzebnym i chwalebnym zadaniem, jakie wzięło na swoje barki stowarzyszenie. Powstała też sieć ognisk muzycznych krzewiących oświatę muzyczną na niespotykaną dziś skalę. Ognisk, umożliwiających wprowadzanie w świat muzyki niekoniecznie bardzo utalentowanych adeptów, ale dających pole do popisu dla muzycznie „otwartych” amatorów, w których należało rozbudzić pasje, wtajemniczyć w ten cudowny język muzyki i wzbogacić osobowość. Chociażby, a może przede wszystkim po to, żeby ukształtować przyszłego, świadomego melomana.

Dzięki muzykom-pedagogom z DTM zapewniano stopniowo odpowiedni poziom kształcenia, tworząc też na potrzeby Społecznych Ognisk Muzycznych (SOM) programy nauczania dla poszczególnych instrumentów (Witold KulpowiczJoachim Pichura – akordeon, Jerzy Filc – fortepian, Tadeusz Wybraniec – gitara, Ryszard Bukowski – umuzykalnienie). Programy te wydane zostały pod auspicjami Ministerstwa Kultury i Sztuki przez Ludowy Instytut Muzyczny w Łodzi. Ponadto DTM utworzyło w latach 70. jedyny w kraju ośrodek metodyczny na użytek swoich nauczycieli

1974_fot.Cieplice_Anna Filc

To właśnie Ogniska, owe skromne placówki, czy też przyczółki szkolnictwa muzycznego stały się dumą DTM. W 1957 roku było ich już dziesięć, a cztery lata później 55, w których kształcono około 4000 uczniów. W 1974 roku liczba ta wynosiła już ponad 4300 i dopiero po reformie administracyjnej (1975) zaczęła się zmniejszać.

Nie sposób wymienić wszystkich miejscowości objętych tym unikatowym programem edukacyjnym. Warto jednak podkreślić, że właśnie dzięki nim dzieci i młodzież z różnych dolnośląskich miejscowości znalazły miejsce dla realizacji swoich marzeń. Ich realizacja odbywała się również poprzez absolutnie wyjątkowe inicjatywy, jak na przykład konkurs kompozytorski (1973), którego celem było zachęcenie polskich twórców do napisania utworu fortepianowego z towarzyszeniem orkiestry, przeznaczonego dla szkolnictwa muzycznego z myślą o młodych wykonawcach. Rok później odbyły się prawykonania nadesłanych kompozycji na koncercie w Jeleniej Górze, który wieńczył ogólnopolski konkurs pianistyczny dla uczniów SOM.

W krzewieniu kultury muzycznej niebagatelną rolę odegrały też koncerty animowane przez DTM, upowszechniające różne aspekty wiedzy muzycznej. Owe koncerty/audycje stanowiły dla odbiorców w regionie często jedyny możliwy kontakt z żywym wykonawstwem. Poparte słowem, które miało na celu przygotowanie słuchaczy do odbioru utworów, stały się również znakiem firmowym DTM. Bez tych koncertów akcja edukacyjna byłaby przecież niepełna. A tak różne składy wykonawcze wraz kompetentnymi prelegentami podążały szlakiem „białych plam” na muzycznej mapie regionu. Wykonawcy „rekrutowali” się z czołowych wrocławskich instytucji muzycznych powstałych również z inicjatywy DTM, jak filharmonia, operetka, opera. Audycje umuzykalniające opatrywało słowem wielu prelegentów, spośród których długoletnią współpracą wyróżniali się m.in.: Maria Mostowska, Anna Zipser i Leszek Wisłocki. 

Dolnośląskie Towarzystwo Muzyczne miało też pod swoją pieczą festiwale rozsiane po całym regionie. Stowarzyszenie szczyciło się przez lata organizacją Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach (do 1974) i Festiwalu Moniuszkowskiego w Kudowie (1962–1974). Pod troskliwym skrzydłami DTM kwitły inicjatywy festiwalowe w Lądku (Festiwal Muzyki Rosyjskiej i Radzieckiej), Cieplicach (Festiwal Społecznych Orkiestr Symfonicznych), Szczawnie (Dni Henryka Wieniawskiego), Legnicy (Turniej Chórów „Legnica Cantat”), Złotoryi (Złotoryjska Wiosna Muzyczna) czy Sobótce (Pod Ślężą Śpiewanie). Pojawiali się wspaniali wykonawcy – muzycy i aktorzy, oferowano publiczności starannie zakomponowane programy, dbano o jakość i atmosferę.

W ofercie koncertowej DTM były koncerty kameralne, składanki operowe i operetkowe, sylwetki kompozytorów, muzyka i poezja, recitale, koncerty z taśm i płyt, imprezy okolicznościowe. Stowarzyszenie miało pod swoją opieką i na stałe współpracowało m.in. z kwartetem smyczkowym Wratislavia i Wrocławskim Triem Fortepianowym, fundowało również stypendia wyróżniającym się uczniom Państwowego Liceum Muzycznego we Wrocławiu. Od 1977 roku przyznano kilkanaście takich wyróżnień. Otrzymali je m.in. Bartosz Bryła (skrzypce), Krzysztof Jabłoński (fortepian), Ewelina i Joanna Pachuckie oraz Alicja Załucka (skrzypce, wiolonczela), Krzysztof Pełech i Andrzej Sągol (gitara).

Obecnie DTM prowadzi 11 ognisk muzycznych, z których trzy mają status Społecznych Ognisk Artystycznych o poszerzonym profilu edukacyjnym a jedno jest ogniskiem integracyjnym. We wszystkich tych placówkach kształci się około 1000 uczniów. Stowarzyszenie ma również pod swoją opieką Młodzieżową Akademię Musicalową, projekt Wszystko gra - szkolnych orkiestr dętych, Mistrzowski Kurs Wokalny im. Henryka Jareckiego oraz współpracuje z Kameralnym Chórem Męskim „Cantilena”.

dr Izabella Starzec-Kosowska